Defensief motorrijden; hoe doe je dat?

De term “defensief rijden” wordt de laatste jaren te pas en ten onpas gebruikt als het om verkeersveiligheid gaat. Hoe je dat als motorrijder doet, werd echter nog zo goed als nooit verklaard. Ook niet aan ons, dus doken we op een regenachtige namiddag héél diep in onze grootste denktank en probeerden enkele gemakkelijk te onthouden vuistregels op een rijtje te krijgen.

Defensief rijden. Het eerste van die twee woorden geeft al meteen duidelijk aan dat daarmee een verdedigende rijstijl en houding wordt bedoeld. Voor een motorrijder –en ook de andere weggebruikers- betekent dat in de eerste plaats zoveel mogelijk de  eventuele probleemsituaties proberen anticiperen. Dat lijkt misschien op het eerste gezicht geen aangename, eenvoudige opgave, maar wie zich de volgende regeltjes in het geheugen prent, zal na een tijdje ervaren dat het allemaal beslist wel meevalt.

Kledij

Je laatste defensie tegen het oplopen van lichamelijk letsel waar je best eerst en vooral aan denkt is het dragen van degelijke, écht beschermende kledij. De enige kledij die daar oprecht is voor geschikt, is diegene die speciaal voor het motorrijden werd ontworpen. Dat is dus kledij met ingebouwde protectoren, die werd verstevigd op de plaatsen waar de meeste verwondingen voorkomen wanneer je niet de juiste outfit draagt bij een aanrijding of een valpartij. Dat is ook van toepassing op de handschoenen en het schoeisel dat je draagt, want al zien andere produkten er nog zo stevig uit, ze zijn het meestal niet, want ontworpen met een ander doel voor ogen! Neem met minder geen genoegen want op het moment dat het fout loopt, zou je echt alles geven om die vergetelheid ongedaan te maken. Neem het van ons aan… we spreken uit persoonlijke praktijkervaring! Jeugdzonden? Ja, we hebber er veel te veel gemaakt…

Afstand houden

Eén van de meest voorkomende oorzaken van ongevallen is het verkeerd inschatten van de remweg die nodig is om het contact met een -al dan niet plotseling opduikend- obstakel te vermijden. Door de enorme verbeteringen die de jongste jaren aangebracht zijn aan de remwerking van de motoren, ontstaat daardoor meer dan vroeger een onterecht gevoel van veiligheid bij motorrijders. Wellicht daardoor –en natuurlijk ook uit onwetendheid- rijden veel motorrijders veel te dicht tegen het verkeer dat voor hen uit rijdt. Bovendien denken veel motorrijders dat ze veel harder kunnen remmen dan een auto, maar dat denken ze verkeerd. Onze praktijktesten hebben aan het licht gebracht dat zelfs de beste racepiloten niet in staat zijn om even hard te remmen als de bestuurder van een doorsnee auto. Voeg daarbij de reactietijd die nodig is om tot daden over te gaan en je beseft dat zelfs de beste bestuurders op de beste motoren geen kans maken om sneller af te remmen dan een auto die voor hen vol in de ankers gaat.  Voldoende afstand houden onder alle omstandigheden is dus echt wel levensnoodzakelijk…

Kijktechniek

Een belangrijk onderdeel van defensief rijgedrag is de kijktechniek. Probeer je aandacht niet exclusief te fixeren op één onderwerp, maar tracht steeds een zo groot mogelijk beeld te krijgen van de verkeerssituatie. Rij bijvoorbeeld zo dat je niet alleen het voertuig voor jou in de gaten kunt houden, maar ook de weggebruikers die daarvoor rijden. Zo kan je kostbare meters winnen bij een noodstop omdat je eerder de situatie kunt overzien. Ga bij het nemen van bochten ook niet te snel aan de binnenkant van de bocht rijden want dat vermindert je overzicht op de bocht en wat zich erachter bevindt. Tracht te vermijden het midden van de weg op te zoeken bij het nemen van bochten; als een tegenligger net op dat moment zijn bocht wat wijd neemt is een frontale botsing echt niet ver meer af.

Eis je plaats op!

Vooral beginnende motorrijders hebben de neiging om aan de rechterkant van het rijvak te gaan rijden. Dat is een natuurlijke reflex; men denkt op die manier minder de kans te lopen met andere weggebruikers in conflict te komen. Het tegendeel is echter waar. Rij je bijna uiterst rechts op je rijvak, dan heb je veel minder overzicht op de weg en de zijstraten. Ook zal iemand die van rechts komt je pas veel later opmerken en zal ook jij ze later zien. Een autobestuurder die een inhaalmanoeuvre maakt kan denken dat je een bromfietser bent en je bijgevolg bijna –of écht- van de baan drukken bij het afwerken van zijn manoeuvre. De beste plaats voor een motorrijder op de rijbaan is op twee derden van de breedte van zijn rijvak en dit gerekend vanaf de rechterkant van de baan.

De weg en het wegdek lezen

Weet je wat één van de vele redenen is waarom motorrijders op een gesloten omloop veel veiliger kunnen rijden dan op de openbare weg? Omdat ze het wegdek bijna voor 100% voorspelbaar onder de wielen krijgen eens ze die baan voldoende verkend hebben. Met andere woorden; zowel het af te leggen traject, als de staat van de baan verandert ronde na ronde bijna niets, waardoor ze zich bijna volledig op het rijden zelf kunnen concentreren. Op de openbare weg is dat heel andere koek. De verschillende verhardingen, de staat van het wegdek en het steeds veranderende traject eist heel wat van je aandacht op. Rij dus liefst niet sneller dan de snelheid die je toelaat om zowel de staat van het wegdek als het traject dat je wilt afleggen perfect te “lezen”. Neem daarop een ruime veiligheidsmarge want het ondenkbare plots voorgeschoteld krijgen is nu eenmaal altijd mogelijk. Slechts schaars aangegeven wegenwerken, allerhande vuil op de baan, een weg die plaatselijk in heel slechte staat verkeert en meer van dat fraais maken nu eenmaal deel uit van ons dagelijkse leven op de openbare weg.

Bochtentechniek

Niets is zo leuk als bochten nemen met een motor. Probeer echter op de weg je snelheid zo te regelen dat je nooit in de bocht moet remmen. Technisch is afremmen in een bocht voor een ervaren motorrijder die zijn motor goed kent perfect mogelijk, maar als het kan vermijd je het toch best. De techniek van “traag erin en snel eruit” is de beste keuze als je bochten neemt, zeker die waarvan je het einde niet kunt zien. Dat is een techniek die echt wel vlot rijden toelaat want de piloten die bijvoorbeeld op het eiland Man racen maken er gebruik van. “Verrassingen zoveel mogelijk vermijden” of met andere woorden defensief rijden, is ook bij die gasten het motto dat hen tot op de eindstreep in het zadel houdt.

Richtingaanwijzers

Dat richtingaanwijzers belangrijke  signalen uitsturen is iedereen het wellicht met ons eens. En toch wordt er door de motorrijders wel eens heftig gezondigd op dat vlak. Vaak zien we dat die knipperlichten helemaal niet gebruikt worden of te laat aangezet worden, waardoor we het achteropkomende verkeer verplichten om zich in een mum van tijd aan te passen aan de nieuwe situatie. Geef dus ruim op tijd aan waar je naartoe wilt, zeker als je linksaf wilt en je dus de baan wilt kruisen. Laat je ook niet verleiden om te kleine of te zwakke richtingaanwijzers te monteren. Toegegeven, die maken heel wat motoren slanker en mooier, maar zijn ook moeilijker te zien door de andere weggebruikers. Onze laatste tip over richtingaanwijzers is om die tijdig af te zetten na je manoeuvre. Door het feit dat het gros van de motoren nog steeds niet is uitgerust met automatisch uitschakelende knipperlichten rij je als je niet echt oplet soms kilometers lang met je knipperlichten aan. Dergelijke verkeerde signalen uitzenden is natuurlijk niet aan te raden want het verwart de andere verkeersdeelnemers dermate.

Een blik in de spiegel

Op een circuit kijk je bijna nooit over je schouder, daar is het nu eenmaal beter om wat er voor jou gebeurt in de gaten te houden. Op de openbare weg is af en toe een blik achterom echter wel aan te raden. In de eerste plaats doe je dat natuurlijk altijd als je van rijvak wilt veranderen of een ander manoeuvre van plan bent. Maar ook in andere situaties kan een blik in je achteruitkijkspiegels veel leed voorkomen. Op die manier weet je bijvoorbeeld of er je al dan niet een rugridder op de hielen zit. Is dat zo, dan schudt je die beter meteen van je af; zoniet riskeer je dat die je van achteren pakt op het ogenblik dat je in de remmen gaat. En dat gevaar bestaat niet alleen in onverwachte situaties; net voor een bocht en bij stoplichten worden wel meer motoren langs achteren aangereden en dat zowel door automobilisten als collega-motorrijders. Zorg er ook voor dat je over spiegels beschikt die een duidelijk zicht naar achteren toelaten en ook dat die goed afgeregeld zijn. Te veel motoren zijn namelijk uitgerust met achteruitkijkspiegels die die naam in de praktijk niet waardig zijn…

Oogcontact

Oogcontact is niet alleen handig bij een potje flirten zonder woorden. Ook in het verkeer kan oogcontact als communicatiemiddel beslist handig zijn. Indien je oogcontact hebt met andere weggebruikers betekent dat dat ze je écht gezien hebben. Het feit dat die ander jouw ogen niet kan zien achter je vizier maakt daarbij niets uit. Heb je in stilstaande situaties geen oogcontact gehad met de weggebruiker die op het punt lijkt te staan om een manoeuvre uit te voeren, kijk dan extra uit en neem het zekere voor het onzekere. Denken dat hij of zij je wel gezien heeft haalt niet veel meer uit op het moment dat je voorwiel snel even de vorm van die autoflank wat bijwerkt of je tegen wil en dank op je buik over het asfalt schuift…

Filerijden

We zien het dagelijks gebeuren: motorrijders die tussen de files doorrijden. Op zich is daar natuurlijk niets mis mee. Dat je op het moment dat je dat doet best héél waakzaam bent ligt echter voor de hand. Veel autobestuurders mogen namelijk wel heel vriendelijk plaats voor je maken; vroeg of laat kom je echter een grapjas tegen die niet zo positief reageert op het feit dat je hem straal voorbij rijdt. Kijk terwijl je tussen files door rijdt ook regelmatig in je achteruitkijkspiegels want het is niet onwaarschijnlijk dat een andere motorrijder je op de voet volgt. Wat helemaal niet in een defensief rijgedrag thuishoort is tussen de files door blijven laveren wanneer deze terug in beweging zijn. Geen enkele automobilist zit daar op te wachten en je mag er zeker van zijn dat die situatie hoogst gevaarlijk is. Denk maar eens aan wat er kan gebeuren mocht het in dat geharrewar mis gaan. Je wordt samen met je motor een speelbal die tussen de auto’s heen en weer gekaatst wordt en de kans dat je daarbij gewoonweg overreden wordt is zeker niet denkbeeldig…

Gezonde paranoia

Indien je het woord “paranoia” opzoekt in het woordenboek vind je de volgende betekenissen: “geestesstoornis waarbij men waandenkbeelden heeft die als bedreigend worden ervaren; ook wel deze waandenkbeelden of gevoelens onder invloed van drugs en dergelijke”. Inderdaad, heel gezond klinkt dat allemaal niet en je zou daardoor kunnen concluderen dat de bovenstaande tussentitel klinkklare onzin is. In de praktijk is dat echter niet zo. Met de term “gezonde paranoia” willen we aanduiden dat wie steeds heel goed op zijn hoede is voor het feit dat het “ondenkbare” misschien wel achter de volgende bocht ligt te wachten meer kans maakt om het lang zonder kleerscheuren uit te houden in het verkeer. Ervaren motorrijders weten meteen waar we het over hebben: die biet die van een vrachtwagen was gevallen en midden op de weg lag net in die mooie snelle bocht; dat kind dat plots voor je wielen opdook van tussen die twee geparkeerde wagens, die autobestuurder die plots besliste dat hij over je baanvak moest draaien… en van dergelijke situaties hebben we nog een hele kleerkast vol in ons geheugen zitten. Dat die vorm van “gezonde paranoia” hanteren wel degelijk zijn vruchten afwerpt werd ons duidelijk toen we enkele jaartjes geleden een gesprek hadden met een motorkoerier uit Londen. Die verklapte ons dat de redenen waarom hij ondanks zijn gevaarlijke job nog geen enkel ernstig ongeval had gehad. In de eerste plaats was zijn motor altijd piekpijn in orde. Ook ging hij er steeds vanuit dat elke andere weggebruiker opgestaan was met het vaste voornemen hem die dag nog van zijn sokken te krijgen en… hij had op gezette tijden wel héél veel geluk gehad!

Na al die gevaarlijke situaties aangehaald te hebben zijn we blij dat we dit artikel kunnen afsluiten. We hopen van harte dat vrouwe Fortuna altijd met jullie meerijdt! Als het even kan help haar dan wel een heel klein beetje met verstandig defensief rijgedrag, want dat mens wordt er met de jaren wellicht ook niet jonger op!

terug naar boven